ipsa quoque est inuisa salus, suntque ultima uota 5 quolibet ex istis scilicet ire locis; nulla mihi cura est terra quo muter ab ista, hac quia quam uideo gratior omnis erit.

epistula ad tuticanum _B2_ tuticano amico suo _M_ tuticano _F2H2_ ad tuticanum _I2_ 1 quem _BMFLT; add I2 in spatio a prima manu relicto_ que _CH_ sum modo] summo _(B1)_ 4 te _Berolinensis Diez. B. Sant.

1, saec. xiii (Lenz), Bodleianus Rawlinson G 105ul (Tarrant)_ me _BCMFHILT_ 5 est _om I1_ inuisa] non uisa _C_ 6 ex istis] ex illis _C_ Euxinis _Castiglioni (Lenz)_ scilicet] ilicet _fort legendum_ 7 terra quo muter [mutar _F2_] ab ista _F1, Bodleianus Canon. lat. 1, saec xiii (Tarrant), Barberinus lat. 26, saec xiii (Lenz)_ terra quo mittar ab ista _BCMFHILT_ terra quam muter ut ista _Heinsius_ [nulla prior cura est] terra quam muter ut ista _Heinsius_ terra nisi muter ut ista _Heinsius_ terrae quo muter ab Histro _Williams_ 8 quia quam] quamquam _C_

in medias Syrtes, mediam mea uela Charybdin mittite, praesenti dum careamus humo. 10 Styx quoque, si quid ea est, bene commutabitur Histro, si quid et inferius quam Styga mundus habet.

gramina cultus ager, frigus minus odit hirundo, proxima Marticolis quam loca Naso Getis.

talia suscensent propter mihi uerba Tomitae, 15 iraque carminibus publica mota meis.

ergo ego cessabo numquam per carmina laedi, plectar et incauto semper ab ingenio?

ergo ego, ne scribam, digitos incidere cunctor, telaque adhuc demens quae nocuere sequor? 20

9 medias] medi*s _B_ Syrtes] syr*tis _B1, ut uid_ systes _C_ Charybdin _CH_ caribdim _BT_ caribdI _MFL_ caripdI _I_ 10 mittite _BpcILF2ul_ mitte _MH_ mittat _BacC_ mittant _F1_ mutE _T_ (mittE _legit Andre)_ 12 inferIVS _F1c_ 13 gramina] carmina _C_ flamina _Bentley_ 14 Marticolis] in articolis _C_ 15 suscensent _C_ succensent _BMpcFHILT_ successent _Mac_ 16 publica] puplica _LP_ mota meis] nota meis _H_ meis _I1_ est [meis] _I2(gl?)_ 17 laedi]

laede _Cac_ 18 plectar] plectat _L_ incauto] incapto _M_ 19 incidere] incindere _F_ 20 telaque] tela _M_ sequor] sequar _CP_

ad ueteres scopulos iterum deuertor et illas in quibus offendit naufraga puppis aquas?

sed nihil admisi, nulla est mea culpa, Tomitae, quos ego, cum loca sim uestra perosus, amo.

quilibet excutiat nostri monimenta laboris: 25 littera de uobis est mea questa nihil.

frigus et incursus omni de parte timendos et quod pulsetur murus ab hoste queror.

in loca, non homines, uerissima crimina dixi; culpatis uestrum uos quoque saepe solum. 30 esset perpetuo sua quam uitabilis Ascra ausa est agricolae Musa docere senis;

21 deuertor] deuertar _B_ et] ad _M2, 'quinque libri. quod placet'--Heinsius_ 22 offendit] effudit _F1_ naufraga] naufagra _H_ 23 sed] at _fort legendum_ 24 Quos _B2c_ 25 excutiat]

excuriat _L_ 27 frigus] frugus _C_ de _om I1_ timendos]

timendus _L_ 29 in] non _C_ crimina] carmina _H_ 30 culpatis] culpatus _BacC_ solum] locum _MH_ 31 _'uersus suspectus'--Heinsius_ quam uitabilis] quam miserabilis _H_ quam uitiabilis _A. G. Lee (PCPhS 181 [1950-51] 3), fort recte_ ut illaudabilis _Bentley_ Ascra] ascre _BCH, fort recte_ 32 agricolae] argolici _I2ul_

et fuerat genitus terra qui scripsit in illa, intumuit uati nec tamen Ascra suo.

quis patriam sollerte magis dilexit Vlixe? 35 hoc tamen asperitas indice docta loci est.

non loca, sed mores scriptis uexauit amaris Scepsius Ausonios, actaque Roma rea est; falsa tamen passa est aequa conuicia mente, obfuit auctori nec fera lingua suo. 40 at malus interpres populi mihi concitat iram, inque nouum crimen carmina nostra uocat.

33 et] **t _M1_ at _Puteaneus Heinsii (=Parisinus lat. 8239, saec xiii) (Lenz), Laurentianus 36 2, saec xv (Lenz), edd ante Korn_ non _uel_ nec _fort legendum_ in] ut _L_ 34 intumuit] intimuit _I1_ Ascra]

illa _I_ 36 indice] iudice _IL_ docta _B_ doctus _C_ dicta _MFHILT_ nota _excerpta Scaligeri, sex codd Heinsii, probante Riese_ loci est] loci _FT_ in est _C_ (I E) _37 om C_ 37 non] nec _L_ sed mores] sermones _L_ 38 Scepsius _Scaliger, Castig. in Catull. 15, 19 (=32, ed. 2) (Lenz)_ sceptius _C_ septius _MFT_ sepTius _B2c_ septiVS _L2c_ septi _L1, ut uid_ sepcius _I_ celsius _H_ Ausonios] ausononios _uel_ ausonomos _L_ actaque _MFT_ actaue _BHIL_ acte ue _C_ 39 falsa] fassa _M1_ est _om C_ 40 auctori] actori _CacF1_ fera] sua _F1_ 41 populi ... concitat iram] populum ... uertit in iram _L_ 42 inque] isque _F_

tam felix utinam quam pectore candidus essem!

extat adhuc nemo saucius ore meo.

adde quod Illyrica si iam pice nigrior essem, 45 non mordenda mihi turba fidelis erat.

molliter a uobis mea sors excepta, Tomitae, tam mites Graios indicat esse uiros; gens mea Paeligni regioque domestica Sulmo non potuit nostris lenior esse malis. 50 quem uix incolumi cuiquam saluoque daretis, is datus a uobis est mihi nuper honor: solus adhuc ego sum uestris immunis in oris, exceptis si qui munera legis habent;

43 tam] iam _C_ pectore] pectorore _H_ candidus] callidus _H_ _44-45 in marg add B1F2_ 44 nemo ... meo] meo ... nemo _H1_ 45 Illyrica] ilira _L_ essem] eem _M_ 46 non] nec _(Fac?)L_ mordenda] mordeda _M_ 47 uobis] nobis _L_ 48 Graios _edd_ gratos _BCMFHIL_ raros _T_ geticos _'unus Vaticanus ... aeque bene [ac "Graios"!], nisi uis rectius'--Ciofanus_ 49 gens] ius _C_ Paeligni] pEligni _L_ 50 lenior _MpcFpcHIT_ leuior _BC(Mac)FacL_ 51 uix] uos _F2_] Incolumi] incolumi _B2c_ in colonia _C_ 52 is] i/s _B_ est _M_ est] is _M_ 53 adhuc] ad hunc _C_ sum _om F1_ oris] aruis _L_ 54 si qui] siquid _T_ munera] mumera _C_

tempora sacrata mea sunt uelata corona, 55 publicus inuito quam fauor imposuit.

quam grata est igitur Latonae Delia tellus, erranti tutum quae dedit una locum, tam mihi cara Tomis, patria quae sede fugatis tempus ad hoc nobis hospita fida manet. 60 di modo fecissent placidae spem posset habere pacis, et a gelido longius axe foret.

57 grata] gata _Hac_ IGITVR Latone _F2c_ 59 cara] cala _Cac_ grata _B2_ 59 Tomis _HLB2_ tomus _B1T_ thOmVS _I2c, ut uid_ domus _CF1_ thomos _MF2ul_ quae _BMLT_ quae a _CFHI_ 61 placidae] placidam _B_ 62 foret] forent _F2, ut uid_

XV

Si quis adhuc usquam nostri non immemor extat, quidue relegatus Naso requirit, agam: Caesaribus uitam, Sexto debere salutem me sciat; a superis hic mihi primus erit.

tempora nam miserae complectar ut omnia uitae, 5 a meritis eius pars mihi nulla uacat, quae numero tot sunt, quot in horto fertilis arui Punica sub lento cortice grana rubent,

sexto pompeio _B2MFH2_ ad sextum pompeium _I2_ 1 usquam ... extat]

usquam ... extet _Guethling (Lenz)_ extat ... usquam _M_ 2 requirit _Bodleianus Auct. F 2 1 (Tarrant), Laurentianus 38 39 (Lenz), editio princeps Bononiensis (Lenz), 'ex duobus' Heinsius_ requirat _BCMFHLT_ requiret _I, British Library Burney 220 (Tarrant), Bodleianus Rawlinson G 105 (Tarrant), Othob. lat. 1469, saec xv (Tarrant)_ agam] agat _fort legendum_ 5 miserae] supere _H_ 6 pars] noster pars _Bac_ 7 horto ... arui] hasto ... arui _C_ horto ... agri _TP_ horti ... aruo _Williams_ 8 lento] lecto _'Basil. et hoc probat Barth. Aduers.

xxxvii.10'--Burman_

Africa quot segetes, quot Tmolia terra racemos, quot Sicyon bacas, quot parit Hybla fauos. 10 confiteor; testere licet--signate, Quirites!

nil opus est legum uiribus, ipse loquor.

inter opes et me, rem paruam, pone paternas, pars ego sum census quantulacumque tui; quam tua Trinacria est regnataque terra Philippo, 15 quam domus Augusto continuata foro, quam tua rus oculis domini Campania gratum, quaeque relicta tibi, Sexte, uel empta tenes, tam tuus en ego sum, cuius te munere tristi non potes in Ponto dicere habere nihil. 20

9 Tmolia terra _BM2ul_ tinolia t. _C_ thimolia t. _L_ thimola t. _T_ timula t. _I, ut uid_ mollia t. _HP_ etholia t. _F1_ gnosia t. _F2ul_ habet methina _M1_ racemos] ramos _Mac_ 10 Sicyon] sicio _B1_ scithion _T_ Hybla] hilba _Bac_ 11 testere] testare _(M1)LI1P_ tristare _F1_ narare _I2ul_ signate] signare _LP_ 12 est _om Fac_ loquor] loquar _Mpc_ 13 rem paruam _MHIT_ paruam rem _BCFL, fort recte_ 15 Trinacria] tinacria _H_ regnataque terra] regnaque terra _I1_ tellus regnata _M_ philippo] phiUppo _C_ 19 tristi] cristi _L_ 20 potES _H2c_

atque utinam possis, et detur amicius aruum, remque tuam ponas in meliore loco!

quod quoniam in dis est, tempta lenire precando numina perpetua quae pietate colis.

[erroris nam tu uix est discernere nostri 25 sis argumentum maius an auxilium.]

nec dubitans oro; sed flumine saepe secundo augetur remis cursus euntis aquae.

et pudet et metuo semperque eademque precari ne subeant animo taedia iusta tuo; 30 uerum quid faciam? res immoderata cupido est; da ueniam uitio, mitis amice, meo.

21 amicius] micius _Bpc (=mitius)_ amicitius _L_ aruum] auum _Mac_ 23 precando] rogando _HF2ul_ _25-26 spurios puto. 'ambiguus hic locus est, eoque difficilior quoque, et obscurior'--Micyllus; 'xv 25 libri "Erroris nam", quod nisi aegre intellegi nequit, quamquam nec correctio satisfacit'--Merkel (1884), qui_ maeroris _pro_ erroris _coniecit_ 25 nam] iam _FI_ discernere] decernere _MI1_ 26 maius] magis _I_ nauis _F1_ auxilium] axilium _M_ xilium _I1_ 27 flumine] flAmine _M2c, ut uid_ saepe secundo] saepe _F1_ secundo saepe _Iac_ 29 semperque] semper _C_ 30 iusta] iussa _F1_ 31 uerum quid]

colloquio _C_ faciam] fac in _I_

scribere saepe aliud cupiens delabor eodem; *ipsa locum per se littera nostra rogat.*

seu tamen effectus habitura est gratia, seu me 35 dura iubet gelido Parca sub axe mori, semper inoblita repetam tua munera mente, et mea me tellus audiet esse tuum; audiet et caelo posita est quaecumque sub ullo (transit nostra feros si modo Musa Getas), 40

33 aliud cupiens] uolens aliud _I_ delabor] dilabor _L_ _34 uix sanus; seclusit Merkel (1884)_ 34 ipsa locum ... rogat] inque locum ... redit _temptauit Tarrant_ per se littera ... rogat] pro se tristia ... rogant [_uel_ petunt] _temptaui_ per se ... rogat] per se ... petit _unus Heinsii_ per se ... facit _unus Heinsii_ pro se ... facit _Heinsius_ 35 me] nos _M2ul_ 37 munera] carmina _F1_ munere _F2ul_ nomina _F3ul, ut uid_ 38 mea] tua _H_ me] te _(F1)_ audiet _FHIT_ audiat _BCML_ 39 audiet] audiat _L_ est _om M_ ullo] illo _Mac, sicut coni Bentley_ 40 transit nostra feros] transierit seuos _T_

teque meae causam seruatoremque salutis meque tuum libra norit et aere magis.

41 seruatoremque] serut.atoremque _M_ seruataremque _L_ 42 meque]

neque _C_ tuum libra norit et aere magis _Barberinus lat. 262ul (Lenz), F3? (M = magis)_ tuum libra norit et aere minus _BCMHILT_ (libra _ex_ liba _I_) tuum libra norit et aere datum _F1_ suum [libra norit et aere] minus _F2ul_ [tellus ... quaecumque ... ] meque, tuum libra, nouit, et aere, minus _Gronouius, _Obs._ II i_ meque tuum libra norit et aere tuum _Heinsius_ tuae libra norit et aere manus _Rappold (Owen 1915)_ tuae libra norit et aere domus _temptaui; cf Suet _Aug_ 61 1_

XVI

Inuide, quid laceras Nasonis carmina rapti?

non solet ingeniis summa nocere dies, famaque post cineres maior uenit. at mihi nomen tum quoque, cum uiuis adnumerarer, erat.

cum foret et Marsus magnique Rabirius oris 5 Iliacusque Macer sidereusque Pedo, et, qui Iunonem laesisset in Hercule, Carus, Iunonis si iam non gener ille foret, quique dedit Latio carmen regale, Seuerus, et cum subtili Priscus uterque Numa, 10

ad inuidum _B2MI2_ ad inimicum _H2_ 1 carmina] carmia _M_ 3 uenit.

at _scripsi_ uenit et _BCMFILT_ ueniet _H_ nomen] uoto _H (noto?)_ 4 tum] tunc _F_ uiuis] uiuus _H_ erat] eat _Cac_ 5 cum foret et _FHT_ cumque foret _BCMIL_ Rabirius _MFI_ sabirius _BC_ rabarius _T_ rabirtius _H_ rabilinus _L_ Sabellius _Barth, _Adu._ xxxvii 10 (Burman)_ 6 Iliacusque] iliacus _H_ sidereusque] sidere/usque _B_ Cecropiusque _Bentley; cf x 71 'cum Thesea carmine laudes'_ PEdo _M2c_ 7 Iunonem laesisset] iunonem lesissent _Bac, ut uid_ lesisset iunonem _M_ Carus] karus _B_ 8 Iunonis] iunonisque _H_ si iam]

siam _C1_ gener ... foret _BCMFHT (_fOret _M1c)_ neger foret _L_ foret genus _I_

quique uel imparibus numeris, Montane, uel aequis sufficis, et gemino carmine nomen habes, et qui Penelopae rescribere iussit Vlixem errantem saeuo per duo lustra mari, quique suam *Trisomen* imperfectumque dierum 15 deseruit celeri morte Sabinus opus, ingeniique sui dictus cognomine Largus, Gallica qui Phrygium duxit in arua senem,

11 imparibus numeris] imparibus _[spatium septem litterarum]_ his _H_ 12 sufficis, et] sufficis _Mac_ 13 Penelopae] penelopi _H_ penolope _CI_ 13 solinus _H2(gl) in marg_ 15 Trisomen _C (trisoM)_ trisomem _B1_ trosenE _L_ trionE _F_ troinE _I_ trozenen _M_ troezen _T_ tr****m _H_ troilem _B2_ Troezena _quidam apud Micyllum_ Tymelen _temptauit Heinsius_ Thressen _[=Hero] M. Hertz (Lenz)_ Chrysen _Roeper (Riese)_ Troesmin _Ehwald_ Troesmen _Owen_ Sinatroncen _['Parthorum regis nomen'] Bergk, _Opusc._ I 664 pro_ suam t. imperfectumque] imperfectamque _H_ imperfectum _I1_ interruptumque _Bergk_ 16 deseruit] destituit _Bergk_ Sabinus] salinus _(M1)T_ solius _F2ul_ 17 dictus] dignus _I_ 18 Gallica] gallia _M1_ duxit] dixit _M1_ arua] arma _B1?ulHI_

quique canit domito Camerinus ab Hectore Troiam, quique sua nomen Phyllide Tuscus habet, 20 ueliuolique maris uates, cui credere posses carmina caeruleos composuisse deos, quique acies Libycas Romanaque proelia dixit, et Marius scripti dexter in omne genus, Trinacriusque suae Perseidos auctor, et auctor 25 Tantalidae reducis Tyndaridosque Lupus,